Podczas posiedzenia Komisji Helsińskiej (HELCOM), które odbyło się w połowie marca br. w Helsinkach, zapadła decyzja o oficjalnym usunięciu Katowic z listy tzw. hot spotów – czyli obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia w regionie Morza Bałtyckiego. To efekt wieloletnich, konsekwentnych działań miasta w zakresie modernizacji infrastruktury wodno-kanalizacyjnej oraz poprawy jakości wód powierzchniowych.
– Z ogromną satysfakcją przyjmujemy decyzję Komisji Helsińskiej o usunięciu Katowic z listy Hot Spotów HELCOM. To efekt konsekwentnie realizowanej polityki miasta w zakresie ochrony środowiska i modernizacji infrastruktury komunalnej – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic. – Inwestując w nowoczesny system gospodarki wodno-ściekowej, poprawę jakości wód opadowych i modernizację oczyszczalni, nie tylko podnieśliśmy standard życia mieszkańców, ale także realnie ograniczyliśmy wpływ Katowic na stan wód powierzchniowych. Decyzja Komisji Helsińskiej dowodzi, że odpowiedzialne i długofalowe działania przynoszą wymierne korzyści w zakresie ograniczenia wpływu miasta na środowisko – zarówno lokalnie, jak i w skali całego regionu – dodaje prezydent Katowic.
Wykreślenie Katowic z listy Hot Spotów HELCOM było możliwe dzięki szeroko zakrojonym i wieloletnim inwestycjom w sektorze gospodarki komunalnej. W latach 2016–2023 Katowice zrealizowały największy w historii miasta projekt wodno-kanalizacyjny – „Uporządkowanie gospodarki ściekowej w mieście Katowice – Etap III”, którego łączna wartość wyniosła niemal 369 mln zł. Projekt objął m.in. budowę i modernizację ponad 60 km sieci kanalizacyjnej, a także rozbudowę oczyszczalni ścieków.
Dodatkowo zmodernizowano stację odwadniania osadu w oczyszczalni ścieków Podlesie oraz poprawiono efektywność energetyczną obiektów oczyszczalni Podlesie i Panewniki, gdzie dodatkowo do końca 2026 r. planowane jest uruchomienie instalacji fotowoltaicznych o mocy ponad 0,6 MW. – Na obiektach Oczyszczalni Ścieków „Podlesie” i Oczyszczalni Ścieków „Panewniki” już pracują farmy fotowoltaiczne o łącznej mocy 0,625 MW, a na terenie Oczyszczalni Ścieków „Gigablok” pracuje wysokosprawna jednostka kogeneracyjna o mocy 400 kW. Po pozyskaniu blisko 4 mln zł środków zewnętrznych na realizację tego projektu, którego łączna wartość to ponad 10 mln zł jesteśmy na etapie przygotowania postępowań przetargowych, by wybrać wykonawców, którzy w formule „zaprojektuj i wybuduj” zrealizują to zadanie – mówi Andrzej Hołda, prezes Katowickich Inwestycji S.A., spółki która w imieniu miasta Katowice realizuje liczne inwestycje w zakresie czystej energii.
Znaczącym krokiem była także realizacja inwestycji polegającej na przerzucie ścieków sanitarnych z dzielnic Janów, Nikiszowiec, Giszowiec oraz terenów poprzemysłowych do katowickiej oczyszczalni „Dąbrówka Mała – Centrum”, dzięki czemu ograniczono zrzuty do systemów w sąsiednich miastach.
Równolegle uporządkowano system gospodarowania wodami opadowymi, tworząc ponad 8 km nowej sieci deszczowej oraz 25 zbiorników retencyjnych o łącznej pojemności 11 tys. m³. Te ostatnie nie tylko odciążają kanalizację, ale pozwalają także na gospodarowanie deszczówką i ograniczenie spływu zanieczyszczeń do naturalnych odbiorników wodnych. Wszystkie te działania przełożyły się na radykalną poprawę jakości wód powierzchniowych w granicach miasta.
Lista Hot Spotów HELCOM
Lista Hot Spotów HELCOM została utworzona w 1992 roku i obejmuje obszary szczególnie zanieczyszczające morze Bałtyckie. Celem jej powstania było zwrócenie uwagi państw regionu na konieczność intensywnych działań środowiskowych. Członkami HELCOM są kraje leżące nad morzem Bałtyckim, tj. Dania, Estonia. Finlandia, Litwa, Łotwa, Niemcy, Polska, Rosja, Szwecja oraz Unia Europejska.
Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie w 2022 roku wystąpiło do HELCOM z wnioskiem o usunięcie ostatnich polskich hot spotów komunalnych, w tym Katowic. Wniosek był poparty szczegółowym raportem przygotowanym wspólnie z przedsiębiorstwami wodno-kanalizacyjnymi m.in. Katowic, Bytomia, Gliwic, Łodzi i Wrocławia. Dokument ten stanowił podstawę do podjęcia decyzji przez Komisję.
Opracowanie: Wydział Komunikacji Społecznej Urzędu Miasta Katowice