Od kilkunastu tygodni trwały prace nad dwoma najważniejszymi dokumentami finansowymi Katowic – projektem Budżetu miasta na 2026 rok i projektem Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2026-2050. W terminie ustawowym zostały one przekazane Radzie Miasta Katowice oraz Regionalnej Izbie Obrachunkowej. Przez najbliższe tygodnie będzie trwała dyskusja nad tymi dokumentami, tak by na grudniowej sesji Rada Miasta mogła przyjąć stosowne uchwały.
– Rok 2026 będzie rokiem kontynuacji dużych przedsięwzięć inwestycyjnych oraz realizacji wielu projektów, które mają zapewnione dofinansowanie z funduszy unijnych, wejdziemy także w widoczny etap prac w obszarze Dzielnicy Nowych Technologii – na ten cel w 2026 roku zaplanowaliśmy prawie 230 mln zł. Na przykładzie zrealizowanych w ostatnich latach inwestycji, takich jak nowe lub odnowione przestrzenie parkowe w różnych częściach Katowic, obiekty sportowe czy dom kultury, widzimy jak ważne są one dla jakości życia naszych mieszkańców. Biorąc pod uwagę obecne realia, staramy się to uwzględnić w dokumentach budżetowych – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic i przypomina, że dla Katowic istotny jest zrównoważony rozwój. – Tam, gdzie jest to możliwe szukamy oszczędności, jednak dla nas jako miasta, priorytetem jest zapewnienie bezpieczeństwa oraz wysokiej jakości życia katowiczankom i katowiczanom. W projekcie budżetu na oświatę zaplanowaliśmy rekordowe ponad 1,44 mld zł, w tym na inwestycje w infrastrukturę szkolną ponad 100 mln zł, na gospodarkę odpadami i środowisko prawie 327 mln zł, a na pomoc i politykę społeczną oraz wsparcie rodzin przeszło 372 mln zł – dodaje prezydent.
Na rok 2026 zaplanowano dochody ogółem w wysokości 3,8 mld zł, w tym dochody bieżące przekroczą 3,4 mld zł. – W drugim roku obowiązywania nowych przepisów w dalszym ciągu odnotowujemy zwiększenie potencjału dochodowego Katowic – wzrosną dochody z tytułu udziału w podatkach PIT i CIT, w odniesieniu do 2025 roku o 205 mln zł, o 6 mln zł zwiększy się subwencja ogólna, nie zostaną jednak przyznane środki z funduszy na finansowanie zadań oświatowych i tutaj odnotujemy ubytek rzędu 50 mln zł. Natomiast dotacje z budżetu państwa na zadania własne i zlecone będą niższe o prawie 60 mln zł – zaznacza Danuta Lange, skarbnik miasta Katowice. – Projekt uchwały budżetowej na 2026 rok zakłada łączne wydatki na rekordowym poziomie ponad 4,2 mld zł, w tym wydatki bieżące w wysokości 3,4 mld zł, tj. o ponad 3% powyżej przewidywanego wykonania za 2025 rok. Poziom wydatków bieżących w dużej mierze decyduje o jakości życia w mieście, ważne jest jednak zachowanie właściwej relacji pomiędzy dochodami bieżącymi i wydatkami bieżącymi celem wygospodarowania nadwyżki operacyjnej przeznaczonej na rozwój miasta – dodaje.
Wśród wydatków bieżących, jak co roku niezmiennie największa część trafia na edukację. Na rok 2026 zaplanowano na ten cel 1,33 mld zł. Znaczącą pozycją w budżecie operacyjnym stanowią koszty utrzymania dróg i gospodarki mieszkaniowej (635 mln zł), wydatki na pomoc społeczną, politykę senioralną oraz pomoc dla rodziny (365 mln zł), jak również koszty finansowania kultury i kultury fizycznej (łącznie 230 mln zł). Obecnie dużym wyzwaniem jest również obsługa długu – tu zaplanowano wydatki na poziomie 80 mln zł.
W projekcie budżetu na 2026 rok na wydatki majątkowe zaplanowano łącznie ponad 862 mln zł, co stanowić będzie przeszło 20% wydatków miasta. Dzięki tym środkom planowana jest kontynuacja działań m.in. wynikających z realizacji umowy prezydenta Marcina Krupy z mieszkańcami Katowic w tym przykładowo w zakresie zielonych inwestycji – zielony budżet, parki kieszonkowe, modernizacja przestrzeni rekreacyjnych, intensyfikacja działań w obszarze efektywności energetycznej – kolejne termomodernizacje, zagospodarowanie terenów poprzemysłowych. Realizowane będą działania mające na celu rozwój infrastruktury komunikacyjnej – kolejne odcinki dróg rowerowych, budowa tramwaju na południe, ale też przebudowa układów drogowych w mieście, stworzenie ekspozycji Katowickiego Centrum Edukacji Muzycznej – Dom Kilara oraz budowa Centrum Himalaizmu.
– W projekcie budżetu na 2026 rok zaplanowano nadwyżkę operacyjną w wysokości prawie 25 mln zł, z uwagi na zwiększenie, w odniesieniu do przewidywanego wykonania w bieżącym roku, dochodów bieżących o 2,6% przy jednoczesnym zwiększeniu wydatków o 3,1%. Jest to istotne, biorąc pod uwagę zamiary dalszego pozyskiwania środków zwrotnych i tym samym utrzymywania wiarygodności kredytowej Miasta – mówi Danuta Lange, skarbnik miasta Katowice i dodaje, że wynik budżetu ogółem to planowany deficyt na poziomie prawie 400 mln zł, co stanowić będzie 9% wydatków ogółem budżetu.
Warto przypomnieć, że miasto poddawane jest corocznej ocenie wiarygodności finansowej przez firmę ratingową. Komitet ratingowy Agencji Fitch Ratings 24 października 2025 r. podtrzymał międzynarodowe długoterminowe ratingi Miasta Katowice dla zadłużenia w walucie zagranicznej oraz krajowej na poziomie „BBB+”. Jednocześnie Fitch potwierdził dla Miasta długoterminowy rating krajowy na poziomie „AA+(Pol)”. Perspektywa ratingów jest stabilna.
Wyzwaniem dla polityki budżetowej Katowic w najbliższych latach będzie budowanie i utrzymanie dodatniego wyniku operacyjnego. Nadwyżka operacyjna wskazuje na potencjał Miasta, określa jakie są możliwości generowania środków własnych na inwestycje oraz spłatę zaciągniętego długu jak również wyznacza możliwości Miasta do dalszego zwiększania zadłużenia.
Opracowanie: Wydział Komunikacji Społecznej Urzędu Miasta Katowice